ایالات متحده آمریکا، به عنوان یکی از مقاصد اصلی مهاجران در سراسر جهان، هر ساله پذیرای میلیون‌ها نفر است که به دنبال زندگی بهتر، فرصت‌های شغلی، تحصیلی، یا امنیت هستند. سیستم مهاجرتی این کشور پیچیده است و مسیرهای متعددی برای ورود و اقامت دائم یا موقت وجود دارد. در این مقاله، به بررسی روش‌های اصلی مهاجرت به آمریکا می‌پردازیم و در پایان، نگاهی ویژه به مهاجرت شهروندان ایرانی از طریق قانون اِیرانی اَدجاستمنت خواهیم داشت.
مهاجرت از طریق خانواده (Family-Based Immigration)
یکی از رایج‌ترین روش‌های مهاجرت به آمریکا، پیوندهای خانوادگی است. شهروندان آمریکایی یا دارندگان کارت سبز (اقامت دائم) می‌توانند برای اعضای خانواده خود درخواست مهاجرت دهند. این روش به دو دسته تقسیم می‌شود:
- خویشاوندان مستقیم (Immediate Relatives): شامل همسر، فرزندان مجرد زیر ۲۱ سال، و والدین شهروندان آمریکایی. این گروه محدودیت سهمیه سالانه ندارند و روند رسیدگی سریع‌تر است.
- خویشاوندان ترجیحی (Family Preference Categories): شامل فرزندان متأهل و مجرد بالای ۲۱ سال شهروندان آمریکایی، خواهر و برادرها، و همسر و فرزندان دارندگان کارت سبز. برای این گروه سهمیه سالانه تعیین شده و ممکن است سال‌ها منتظر بمانند.
فرایند معمولاً با ثبت درخواست فرم I-130 توسط اسپانسر آمریکایی آغاز می‌شود و پس از تأیید، متقاضی باید مراحل مصاحبه در سفارت یا کنسولگری آمریکا را طی کند.
مهاجرت از طریق کار (Employment-Based Immigration)
آمریکا برای جذب نیروهای متخصص، سرمایه‌گذاران، و کارگران ماهر، ویزاهای متعددی را در دسته EB (Employment-Based) ارائه می‌دهد. این ویزاها به پنج گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
- EB-1: مخصوص افراد با توانایی‌های استثنایی در علوم، هنر، ورزش، یا مدیریت.
- EB-2: برای دارندگان مدرک فوق‌لیسانس یا افراد با مهارت‌های خاص (نیازمند پیشنهاد شغلی و تأیید وزارت کار).
- EB-3: کارگران ماهر، متخصصان، و کارگران غیرماهر (با پیشنهاد شغلی دائمی).
- EB-4: ویزاهای مذهبی یا ویژه (مانند مترجمین افغان).
- EB-5: سرمایه‌گذارانی که حداقل ۸۰۰ هزار تا ۱.۱ میلیون دلار در یک پروژه تجاری ایجاد شغل سرمایه‌گذاری کنند.
برای اکثر این ویزاها، دریافت تأییدیه کارفرما (PERM) و گذراندن مراحل طولانی اداری ضروری است.
لاتاری ویزا (برنامه دایورسیتی ویزا)
برنامه دایورسیتی ویزا (DV Lottery) هر ساله به ۵۰ هزار نفر از کشورهایی که نرخ مهاجرت پایینی به آمریکا دارند، فرصت دریافت گرین کارت می‌دهد. شرط اصلی، داشتن حداقل دیپلم دبیرستان یا دو سال سابقه کار در حرفه‌ای خاص است. متقاضیان باید در بازه زمانی مشخصی ثبت‌نام کنند و در صورت انتخاب تصادفی، مراحل قانونی را تکمیل کنند. با این حال، شانس برنده شدن به دلیل تعداد بالای متقاضیان (اغلب بیش از ۱۰ میلیون نفر در سال) بسیار کم است.
مهاجرت تحصیلی به آمریکا
مهاجرت تحصیلی به آمریکا یکی از مهم‌ترین روش‌های ورود به این کشور است که سالانه هزاران دانشجوی بین‌المللی را جذب می‌کند. برای این منظور، دانشجویان ابتدا باید از یک دانشگاه یا کالج معتبر پذیرش بگیرند و سپس برای ویزای تحصیلی (معمولاً F-1 یا J-1) اقدام کنند. این ویزاها به آن‌ها اجازه می‌دهد در دوره‌های آکادمیک یا برنامه‌های تبادل دانشجو شرکت کنند. دانشجویان می‌توانند در حین تحصیل به صورت محدود کار کنند و پس از فارغ‌التحصیلی از طریق برنامه‌هایی مانند OPT (آموزش عملی اختیاری) وارد بازار کار شوند. با این حال، چالش‌هایی مانند هزینه‌های بالای تحصیل، اثبات تمکن مالی، و رعایت قوانین ویزا وجود دارد که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و آگاهی از قوانین مهاجرتی است. مهاجرت تحصیلی نه تنها فرصت‌های آموزشی ممتاز فراهم می‌کند، بلکه می‌تواند مسیری برای اقامت دائم و پیشرفت شغلی در آینده باشد.
پناهندگی و پناهجویی (Asylum and Refugee Status)
پناهندگی به افرادی تعلق می‌گیرد که به دلیل نژاد، مذهب، ملیت، عضویت در گروه خاص، یا عقاید سیاسی در کشور خود مورد آزار قرار گرفته‌اند. تفاوت اصلی پناهندگی (Asylum) و پناهجویی (Refugee) در این است که متقاضیان پناهندگی باید در خاک آمریکا یا مرزهای آن حضور داشته باشند، در حالی که پناهجویان از خارج از کشور درخواست می‌دهند. روند پناهندگی پیچیده است و نیازمند ارائه مدارک معتبر و گذراندن مصاحبه است. سیاست‌های اخیر آمریکا در زمینه پناهندگان، به ویژه برای اتباع کشورهای بحران‌زده مانند افغانستان یا اوکراین، تسهیلاتی موقت ایجاد کرده است.
ویزاهای موقت و تبدیل وضعیت
بسیاری از مهاجران ابتدا با ویزاهای موقت (مانند ویزای تحصیلی F-1، ویزای کاری H-1B، یا ویزای توریستی B-1/B-2) وارد آمریکا می‌شوند و سپس در صورت واجد شرایط بودن، برای تغییر وضعیت به اقامت دائم اقدام می‌کنند. به عنوان مثال، دارندگان ویزای H-1B ممکن است توسط کارفرما اسپانسر شده و برای گرین کارت درخواست دهند. این مسیر نیازمند هماهنگی دقیق با قوانین مهاجرتی است، زیرا نقض شرایط ویزا (مثل اشتغال بدون مجوز) می‌تواند به اخراج یا محرومیت منجر شود.
برنامه‌های ویژه و قوانین انسانی
آمریکا در برخی موارد خاص، برنامه‌های ویژه را برای حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر اجرا می‌کند. از جمله:
- TPS (وضعیت حفاظت موقت): برای اتباع کشورهایی که شرایط اضطراری مانند جنگ یا بلایای طبیعی دارند (مانند یمن یا سودان).
- SIJS (اقامت ویژه کودکان بی‌سرپرست): برای افراد زیر ۲۱ سال که توسط والدین مورد آزار قرار گرفته‌اند یا رها شده‌اند.
- قانون کاستا (VAWA): برای قربانیان خشونت خانگی که توسط همسر یا والدین شهروند آمریکایی آزار دیده‌اند.
مهاجرت به آمریکا از طریق قانون اِیرانی اَدجاستمنت (Iranian Adjustment Act)
در سال‌های اخیر، برخی قوانین خاص به شهروندان کشورهای خاص اجازه می‌دهند بدون خروج از آمریکا، وضعیت اقامتی خود را اصلاح کنند. یکی از این موارد، قانون اِیرانی اَدجاستمنت است که به برخی از اتباع ایرانی اجازه می‌دهد در خاک آمریکا برای دریافت گرین کارت اقدام کنند، حتی اگر قبلاً به دلایلی مانند نقض ویزا یا اقامت غیرقانونی در این کشور حضور داشته باشند.
این قانون عمدتاً مبتنی بر مصالحه سیاسی و روابط خاص بین دو کشور است و معمولاً شامل افرادی می‌شود که پیش از تاریخ مشخصی (مثلاً در جریان رویدادهای سیاسی خاص مانند انقلاب ۱۳۵۷) در آمریکا حضور داشته‌اند. شرط اصلی، اثبات حضور فیزیکی در آمریکا در بازه زمانی تعیین‌شده، نداشتن سابقه کیفری سنگین، و رعایت «شخصیت اخلاقی مناسب» است.
برای ایرانیانی که واجد شرایط این قانون هستند، مزیت اصلی اجتناب از مراحل طولانی خروج از آمریکا و ممنوعیت احتمالی بازگشت به دلیل حضور غیرقانونی است. با این حال، این قانون به صورت موردی اعمال می‌شود و نیازمند مشاوره دقیق با وکلای مهاجرتی است. در سال‌های اخیر، برخی از ایرانیان نیز از طریق برنامه‌های حمایتی مانند TPS یا پناهندگی موفق به دریافت اقامت شده‌اند، اما چالش‌های سیاسی بین دو کشور ممکن است روند را پیچیده کند.
مهاجرت به امریکا با موسسه حقوقی ایران اترنی
جمع‌بندی: آمریکا به عنوان سرزمین فرصت‌ها
مهاجرت به آمریکا، با وجود دشواری‌های اداری و رقابت شدید، همچنان به عنوان یک رویا برای میلیون‌ها نفر در جهان مطرح است. انتخاب مسیر مناسب به شرایط فردی، تخصص، سرمایه، و گاهی شانس بستگی دارد. برای ایرانیان، علاوه بر روش‌های عمومی، قانون اِیرانی اَدجاستمنت می‌تواند فرصتی منحصر به فرد باشد، هرچند موفقیت در این مسیر نیازمند آگاهی دقیق از جزئیات قانونی و همکاری با متخصصان مهاجرتی است. در نهایت، مهاجرت تصمیمی است که زندگی را متحول می‌کند و رسیدن به آن، ترکیبی از برنامه‌ریزی، صبر و انعطاف‌پذیری در مواجهه با چالش‌هاست.